Yulafta farklı ekim sıklıkları ve azot seviyelerinin verim ve verim unsurları ile bazı kalite özellikleri üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, Bilecik koşullarında Kahraman yulaf (Avena sativa L.) çeşidinde farklı azot dozları (0, 4, 8, 12 ve 16 kg N da-1 ) ve ekim sıklıklarının (150, 300, 450 ve 600 tohum m-2 ) verim, verim unsurları ve bazı kalite özelliklerine etkisinin belirlenmesi amacıyla 2019-2020 ve 2020- 2021 yetiştirme döneminde yürütülmüştür. Deneme bölünmüş parseller deneme deseninde; ana parsellere azot dozları, alt parsellere ekim sıklıkları faktörleri getirilerek üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada, azot dozlarının ve ekim sıklıklarının Kahraman yulaf çeşidinde bitki boyu, salkım uzunluğu, üst boğum arası uzunluğu, ana sap kalınlığı, salkımda başakçık sayısı, salkımda tane sayısı, biyomas verimi, tane verimi, bin tane ağırlığı, kül oranı, protein oranı, nişasta oranı, βglukan oranı ve yağ oranı üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmada yıllar arasında yağ oranı dışında incelenen tüm özellikler bakımından önemli farklar tespit edilmiştir. Üst boğum arası uzunluğu hariç incelenen bütün özellikler üzerine ekim sıklığının etkisi istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Bitki boyu, üst boğum arası uzunluğu, ana sap kalınlığı, salkımda başakçık sayısı, salkımda tane sayısı, tane verimi, protein, nişasta ve β-glukan oranına azot dozlarının etkisi istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Tane verimi en yüksek m2 ’de 300 (445.57 kg da-1 ) ve 450 (456.45 kg da-1 ) ekim sıklıklarında elde edilmiştir. Bu sıklıklar arasında verim bakımından istatistiki olarak fark olmadığından dolayı Kahraman yulaf çeşidi için m2 ’de 300 ekim sıklığı önerilebilir. Ayrıca dekara 8 kg azot dozunda en yüksek tane verimi (456.45 kg da-1 ) elde edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçları yulafta tane verimi ve tane kalite özellikleri yıllara, uygulanan azot dozu ve ekim sıklığı uygulamalarına göre önemli farklılıklar göstermiştir. Bu nedenle yulaf tarımının yapıldığı alanlarda uygun ekim sıklığı ve uygun azotlu gübre dozu uygulamalarının belirlenmesi yulaf tarımında yüksek verim ve kaliteli ürün elde etmenin yanında ekonomik bir üretim içinde zaruri olduğunu göstermesidir.This study, different nitrogen doses (0, 4, 8, 12 and 16 kg N da-1 ) and sowing densities (150, 300, 450 and 600 seed m-2 ) of Kahraman oat (Avena sativa L.) cultivar in order to determine to the effects on yield elements and some quality traits was carried out the 2019-2020 and 2020- 2021 growing seasons in Bilecik conditions. The experiments were set up with a split-plot design in the form of randomized complete blocks with three replications, nitrogen rates took place at main plots and sowing density at subplots. In the study, the effects of nitrogen doses and sowing density on plant height, panicle length, peduncle length, main stem thickness, number of ear per panicle, number of grain per panicle, biomass yield, grain yield, thousand-grain weight, ash ratio, protein ratio, starch ratio, β-glucan ratio and fat ratio traits of oats were investigated. In the study, significant differences were found between the years in terms of all the investigated examined, except for the fat ratio. The effect of sowing densities on all the examined traits except the upper internode length was found to be statistically significant. Plant height, peduncle length, main stem thickness, number of ear per panicle, number of grain per panicle, grain yield, protein, starch and β-glucan ratio was found to be statistically significant. The highest grain yield was obtained with 300 (445.57 kg da-1 ) and 450 (456.45 kg da-1 ) sowing densities per m2 . Since there is no statistical difference between these densities, 300 sowing densities per m2 can be recommended for Kahraman oat cultivar. In addition, the highest grain yield (456.45 kg da-1 ) was obtained at 8 kg nitrogen dose per decare. The results of this study showed significant differences in oat grain yield and grain quality traits according to years, applied nitrogen doses and sowing densities applications. For this reason, determining the appropriate sowing density and appropriate nitrogen fertilizer dosage applications in the areas where oat farming is carried out shows that it is essential for an economic production as well as to obtain high yield and quality products in oat farming.