Finansal piyasalardaki değişim süreci ve finansal inovasyon: 2008 küresel finans krizine bir bakış

Abstract

1970’li yıllarda, İkinci Dünya Savaşından sonra oluşturulan ve sabit kur sistemine dayanan Bretton Woods (BW) sisteminin çöküşü ile finansal alanda başlayan gelişme süreci, 1980’li yıllarda hız kazanarak günümüze kadar devam etmiş ve halen de devam etmektedir. Teknolojik ilerlemeyle birlikte bilgiye daha kolay ve ucuz ulaşılabilmesi bilginin daha etkin kullanılabilmesini sağlamıştır. Bu ilerlemeler beraberinde finansal küreselleşmeyi getirmiştir. Finansal küreselleşmeyi etkileyen olguların başında ise liberalizasyon ve hemen akabinde inovasyon kavramı gelmektedir. Finansal ürünlerdeki çeşitlilik, bir yandan risk tercihlerini genişletmiş, öte yandan katılımcı sayısını artırarak piyasanın büyümesine yol açmıştır. Böylece tüm ülkelerin finansal sistemleri birbirine bağlı hâle gelmiş ve özellikle ABD odaklı küresel piyasalar oluşmuştur. Dolayısıyla bir ülkede yaşanan sıkıntı diğer ülkeleri de etkilemektedir. 2007 yılının ikinci çeyreğinde konut piyasasındaki bozulmalarla görülmeye başlayan küresel finans krizi, özellikle Eylül 2008’de ABD’nin beşinci büyük yatırım bankası 158 yıllık finans devi Lehman Brothers’ın iflas etmesiyle şiddetini arttırmıştır. ABD’deki dev kuruluşlar büyük sıkıntıya girmiş, kimi devletleştirilmiş, kimi el değiştirmiştir. Böylece dünya ekonomisi 1929 Ekonomik Buhranı’ndan bu yana yaşanan ikinci büyük buhran olarak nitelendirilen bir krizle karşı karşıya kalmıştır. Bu çalışmada finansal sistemin kapsamı verilerek 1970’li yıllardan başlayarak finansal sistemin gelişim ve değişimi ile liberalizasyon süreci anlatılacak ve finansal inovasyonun krizlere yansımadaki etkisinden bahsedilecektir. Son olarak finansal ürünlerin özellikle de türev ürünlerin kullanımındaki hatalardan dolayı 2008 ABD Mortgage Kriz üzerindeki etkisi incelenecektir.

The development process starting in the financial field through the collapse of the Bretton Woods system, which itself was established in the 1970s after the Second World War and based on the fixed exchange rate system, has continued so far gathering speed in the 1980s. Easy and cheap access to knowledge through technological developments has enabled knowledge to be used more efficiently. These developments have brought along a financial globalization, too. Among the leading facts affecting financial globalization are the liberalisation and the innovation. On the one hand, the variety in the financial products has extended the risk options; on the other hand, it has led the market to increase in size by also increasing the number of participants. Therefore, the financial systems of the world countries have become interconnected and especially the USA oriented global markets have come into existence. Consequently, any crunch in one country affects the other. Global financial crisis developing through the disruption in the housing market in the second quarter of 2007, has intensified especially in September 2008 after the bankruptcy of the 158 year-old financial giant Lehman Brothers which is the fifth biggest investment bank of USA. Many great organizations in USA have gone through big financial distress, some of them have been nationalized, and some have passed into other hands. Thus the world economy has faced a second great crisis since 1929 Economic Depression. It is the purpose of this study to analyze the liberalization process referring to the development and the change of the financial system since 1970s and expressing the scope of the system itself. It will also mention the effects of the financial innovation on the crises. Finally, this study will analyze the effects of the financial products especially of the derivative products on the 2008 USA Mortgage Crisis resulting from misuse.