Finansal bulaşıcılık etkisi: Türkiye küresel kriz örneği

Abstract

Finansal krizler geçmişten bu yana kimi zaman tek bir piyasada etkili olurken, kimi zaman aynı anda birden fazla ülke ekonomisi derinden etkileyebilmiştir. Ülkeler arasında ticaretin gelişmesi ve ülkelerin finansal piyasalarında yaşanan serbestleşme politikaları, teknolojinin de gelişmesiyle, dünyanın bir ucunda ortaya çıkmış olan bir şokun kısa süre içerisinde, dünyanın farklı bölgelerindeki farklı piyasaları etkilemesi mümkün hale gelmiştir. Finansal krizlerin, aynı şokun etkisiyle birden fazla bölgede yaşanıyor olması ise, “finansal bulaşıcılık” kavramının iktisat literatüründeki popülaritesi “artmıştır. Finansal bulaşıcılığın, en çarpıcı örneği ise, 1997-1998 Asya krizinde yaşanmıştır. Ardından 2007’de ABD emlak piyasalarında oluşan balonun patlaması ve bunun üzerine önemli finans kurumları ve bankalarının birbiri ardına gelen iflasları tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için ortak bir şok olmuştur. Çalışmamızda finansal krizlere neden olan şokların aktarım kanalları ve 2008 global krizinin Türkiye’ye bulaşması incelenmiştir. Multivariate GARCH analizi kullanarak yaptığımız çalışmada, LIBOR – OIS Spread, S&P 500 ABD endeksi, TL/$ döviz kuru, IMKB 100 $ endeksi, faiz oranı verileri kullanarak, yaşanan 2008 küresel krizinin, Türkiye’ye ABD piyasalarından bulaştığına dair kanıtlar aranmıştır. Bulduğumuz sonuçlar ise, literatürdeki benzer çalışmalarla doğru orantılı olup, bu krizin ABD piyasalarından Türkiye’ye bulaşıcılık yoluyla aktarıldığı saptanmıştır.

Financial crises have been effective, in a single market as well more than one country’s economy profoundly at the same time. A shock which is appearing at the back of beyond, can influence different regions or countries within a short time because of development of international trade, financial liberalization and improvement in technology. Usage of “financial contagion” as an economic term, has increased by the financial crises have been experienced because of the same shock effect in more than one region. The most dramatic example of financial contagion was experienced in 1997 – 1998 Asian crises. After the USA subprime mortgage bubble boom, important financial institutions and banks went bankruptcy. This situation was a common shock for developed and developing countries for financial contagion. In this study, we analyze financial crises, the transmission channels of shocks and the infection of 2008 global crises to Turkey. Using the Multivariate GARCH analyze and the LIBOR – OIS Spread, S&P 500 USA index, TL/$ exchange rate, IMKB 100 $ index and interest rate data, we find evidence about contagion proportional with literature.