M.Ö. 2. BİNYILDA ANADOLU’DA SUÇ VE ADALET

Abstract

Suç ve adalet kavramları, tarih boyunca farklı biçimlerde tanımlanmış olsa da temelinde bireylerin kendileriyle, toplumla ve yönetimle olan ilişkileri yatmaktadır. Suç, toplumun ahlaki ve hukuki normlarına aykırı, yasaklanmış eylemleri ifade ederken, adalet, bu eylemlere karşı toplumun hak ve eşitlik ilkelerine dayalı olarak geliştirdiği tepkileri ve uygulamaları kapsar. Binlerce yıl önce de bireylerin ve ailelerin haklarının korunması, dolayısıyla toplumun güvenlik ve istikrar içerisinde sürekliliğinin sağlanması bir zorunluluk olarak görülmekteydi. Kralların veya yöneticilerin temel hedefi, bu adil düzeni inşa etmekti. Bu adil yönetim biçimi, yöneticilerin tanrısal bir iradeyle ödüllendirileceği düşüncesiyle de ilişkilendirilmiştir. Bu çalışma, M.Ö. 2. binyılda Anadolu’da hüküm süren Hitit uygarlığının suç ve adalet anlayışını incelemeyi amaçlamaktadır. Hititler, adaleti kralın tanrılar adına yürüttüğü ilahi bir düzenin parçası olarak görmüş ve suçları toplumsal barışı tehdit eden unsurlar olarak değerlendirmiştir. Hitit metinlerinde, adaletin kralın en önemli sorumluluğu olduğu, saray görevlilerinin de yozlaşmanın önlenmesi ve güçlülerin zayıfları ezmemesi için görevlendirildiği görülmektedir. Adaletin korunması, sadece ahlaki bir ideal değil, aynı zamanda toplumsal düzenin ve kraliyet otoritesinin teminatı olarak ele alınmıştır. Adalet ihlalleri, sert yaptırımlarla cezalandırılmış ve bu durum, kraliyet otoritesini pekiştirme aracı olarak kullanılmıştır. Hitit metinleri, adalet ve suç kavramlarını sistematik bir şekilde ele alarak, Hitit uygarlığının gelişmiş hukuk ve yönetim anlayışını yansıtmaktadır. Adaletin hem bireysel bir erdem hem de bir yönetim ilkesi olarak benimsenmesi, Hitit toplumunun toplumsal düzeni koruma konusundaki kararlılığını ve adalete verdiği önemi ortaya koymaktadır.

Abstract Although the concepts of crime and justice have been defined in different ways throughout history, their basis lies in the relationships of individuals with themselves, society and the administration. While crime refers to prohibited actions that are contrary to the moral and legal norms of society, justice encompasses the reactions and practices that society develops against these actions based on the principles of rights and equality. Thousands of years ago, protecting the rights of individuals and families, and thus ensuring the continuity of society in security and stability, was seen as a necessity. The main goal of kings or rulers was to establish this just order. This just form of government was also associated with the idea that rulers would be rewarded by divine will. This study aims to examine the understanding of crime and justice in the Hittite civilization that reigned in Anatolia in the 2nd millennium BC. The Hittites viewed justice as part of a divine order carried out by the king on behalf of the gods and evaluated crimes as elements that threatened social peace. In Hittite texts, it is seen that justice was the most important responsibility of the king, and palace officials were assigned to prevent corruption and prevent the powerful from oppressing the weak. The preservation of justice was not only a moral ideal, but also a guarantee of social order and royal authority. Violations of justice were punished with harsh sanctions, and this was used as a means of reinforcing royal authority. Hittite texts systematically address the concepts of justice and crime, reflecting the Hittite civilization's advanced understanding of law and administration. The adoption of justice as both an individual virtue and a principle of administration reveals the Hittite society's determination to preserve social order and the importance it gave to justice.