Fosfonitrilik trimer ile difonksiyonel/polifonksiyonel nükleofillerin tepkimeleri, elde edilen ürünlerin spektroskopik yöntemler ile analizi

Abstract

Bu çalışmada, siklotrifosfazenlerin difonksiyonel nükleofilik reaktiflerle olan substitüsyon reaksiyonlarında; nükleofilin yapısı, sıcaklık, baz ve çözücü sisteminin reaktiviteye etkisi araştırıldı. Özellikle, sıcaklık ve kullanılan çözücünün SN 1 ve SN 2 mekanizmaları üzerinden ürün çeşitliliği ve miktarı üzerinde oldukça etkili oldukları gözlemlendi. Araştırmalarımızda adı geçen etkenlerin ürün miktarı az yada hiç oluşmayan ansa ve moleküller arası kondenzasyon türevleri ve nispi verimliliği üzerinde de etkili oldukları görüldü. Sikloklorotrifosfazenin (1), alifatik diaminler NH2-(CH2)n-NH2 (n = 3 (2) ve 6 (3)) ile nükleofiliksübstitüsyon reaksiyonlarından: mono-spiro, N3P3Cl4[HN(CH2)3NH] (4); mono-ansa izomerleri, N3P3Cl4[HN(CH2)NH] (5) ve N3P3Cl4[HN(CH2)6NH] (6); dispiro, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (7); spiro-ansa izomerleri, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (8) ve N3P3Cl2[HN(CH2)6NH]2 (9); tris-spiro, N3P3[HN(CH2)3NH]3 (10); tekli, ikili ve üçlü köprülü bino bileşikleri; N3P3Cl5[HN(CH2)3NH]N3P3Cl5 (11), N3P3Cl5[HN(CH)6NH]NP3Cl5 (12), N3P3Cl4[HN(CH2)6NH]2N3P3Cl4 (13), ve N3P3Cl3[HN(CH2)6NH]3N3P3Cl3 (14) bileşikleri sentezlenmiştir. Sentezlenen bileşiklerin yapıları; element analizi, MS, TLC-MS, H-NMR ve 31 P-NMR spektroskopik verilerinden yararlanılarak aydınlatılmıştır.In this work, we carried out a substancial investigation of the effect of temperature, base and the solvent system on the reactivity of the reactions of cyclotriphosphazene with difunctional nucleophilic reagents. We found that temperature, use of the solvent and the base effect the product types and the relative yields of the products, particularly on ansa compound, single-, double- and tri-bino type precursors. The reactivity of N3P3CI6 (1) with difunctional nucleophilic reagents, in an extention of the research on the nucleophilic substitution reactions of cylochlorotriphosphazene with linearaliphatic diamines, NH2-(CH2)n-NH2 (n=3 and 6 ) are surveyed. We subjected the reactionsof the hexachloride, to a systematic reinvestigation with aliphtic propane-l,3- (2) and hexane-1,6-diamines (3) and we obtained almost all structural types: spiro, ansa and bridged derivatives: mono-spiro, N3P3Cl4[HN(CH2)3NH] (4); its mono-ansa isomer, N3P3Cl4[HN(CH2)3NH] (5): mono ansa, N3P3Cl2[HN(CH2)6NH]2 (6) türevi; dispiro, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (7); their spiro-ansa isomers, N3P3Cl2[HN(CH2)3NH]2 (8), N3P3Cl2[HN(CH2)6NH]2 (9); tris-spiro, N3P3[HN(CH2)3NH]3 (10); and intermolecularcondensation derivatives; single-, double-, and triple-bridged respectively, N3P3Cl5[HN(CH2)3NH]N3P3Cl5 (11), N3P3Cl5[HN(CH2)6NH]N3P3Cl5 (12); N3P3Cl4[HN(CH2)6NH]2N3P3Cl4 (13); and N3P3Cl3[HN(CH2)6NH]2N3P3Cl3 (14) compounds. The structures of the derived compounds were illuminated by elemental analysis, MS, TLC-MS, 31P and 1H NMR spectral data.