Mataʻnî’nin Hasâisu’t-ta’bîr fi’l-Kur’âni’l-Kerîm simâtuhu’l-belâgiyye Adlı Eserinde Kur’ân’da Takdim - Tehir Konusunda (İskâfî Özelinde)Yaptığı Yorumlara Eleştirel Bakış

Abstract

Meânî ilminin konu başlıklarından birisi de takdim/tehirdir. İşlevi, cümleyi teşkil eden öğelerin olağan sıralamasını belirli bir amaç doğrultusunda değiştirmek olan takdim ve tehir, edebi metinlerde sıklıkla başvurulan bir üsluptur. Takdim ve tehir, Kur‟ân‟da bir söz sanatı olarak pek çok âyette yerini almıştır. Âyetlerde bazı kelime ve terkiplerin mutat yerini değiştirmekteki hikmetin neler olabileceği, özellikle Arap dili âlimlerinin merakını celbeden bir konu olmuş ve bu hususta birbirinden çok farklı yorumlar ortaya çıkmıştır. Bu yorumlar tefsir literatürüne büyük bir zenginlik katmıştır. Ezher ulemasından ʻAbdulʻaẓîm İbrâhîm el-Maṭaʻnî (öl. 2008), âyetlerdeki takdim-tehir bağlamında ortaya konulan bu yorumlardan ilmi açıdan kayda değer olanlarını bir araya getirmiş ve tercihte bulunmuştur. Sadece tercihte bulunmakla kalmayıp kendi yorumlarını da ortaya koymuştur. Bu çalışmada akademimizde kendisine herhangi bir atıfta bulunulmayan müellifin takdim/tehir konusundaki kendine mahsus görüşleri incelenmiştir. Girişte takdim-tehir, müellifin hayatı ve ilmi şahsiyeti hakkında bilgi verilmiştir.