Söz Sanatları Çerçevesinde Cevâmiu’l-Kelim Olgusu

Abstract

According to the opinion of most hadith scholars, Jawami al-Kalim means that a little Word has a lot of meanings. That’s one of the characteristics of the Prophet Muhammad’s (pbuh) and this should be so. The fact that the hadiths which wanted to guide all human beings until the doomsday was deliberately limited, necessitated a deep and broad sense. There is a significant contribution to the mixing of phrases with literary arts in the fact that concise hadiths contain as many aspects as possible. In this respect, it is possible to say that circumcision can be applied over a centuries-long time frame and different cultural geographies, or universality in today's terms, through the perfect use of Arabic language eloquence and literary possibilities. In this respect, the assumption of this study is that the fact that the phrase contains language of religion had as well as the fact that it is “rich” in terms of persistence and influence of the hadiths is not lost. In this study, primarily the Arabic language and rhetoric in the hadiths that had been described as “Jawami al-Kalim” by the hadith scholars will be examined. Secondly, the meanings and applications of the commentaries on these hadiths which will be included in terms of today's conditions will be discussed.

Çoğu hadis âliminin görüşüne göre az sözle çok anlam ifade etmek manasına gelen cevâmiu’lkelim, Hz. Peygamber (a.s.m.)’ın beyanının özelliklerinden birisidir ve öyle de olmalıdır. Zira kıyamete kadar gelecek tüm insanlığa rehberlik etme istidadında bulunan hadislerin lafızca sınırlı olması mana bakımından derin ve geniş olmasını gerekli kılmıştır. Gayet muhtasar hadislerin olabildiğince çok yönlü anlamlar ihtiva etmesinde, ibarelerin edebi sanatlarla yoğrulmasının mühim bir katkısı vardır. Bu bakımdan sünnetin asırlar üstü geniş bir zaman dilimi ve farklı kültür coğrafyaları üzerindeki tatbik kabiliyeti yahut günümüz ifadesiyle “evrenselliği”, Arap dili belâgati ve edebi imkânlarının mükemmel bir şekilde kullanılmasıyla da ilgilidir denilebilir. Bu itibarla hadislerin kalıcılık ve tesir kazanmasında ibarenin “din dili”ni ihtiva etmesinin yanında edebi yönden “zengin” oluşunun da etkisi olduğu düşüncesi bu çalışmanın varsayımını oluşturacaktır. Bu çalışmada öncelikli olarak Arap dili ve hadis âlimlerinin “cevâmiu’l-kelim” olarak nitelendirdikleri hadislerde bulunan söz sanatları incelenecektir. İkinci olarak söz konusu hadisler üzerine yapılan şerhlerin günümüz şartları açısından ihtiva etmesi muhtemel anlamları ve tatbikleri üzerinde durulacaktır.