OECD ülkelerinde kadınların sosyo-ekonomik statüsünün Entropi-ARAS bütünleşik yöntemiyle incelenmesi

Abstract

Kadın konusuyla ilgili bugüne kadar yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı; OECD ülkelerinde kadınların sosyo-ekonomik statüsünün çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleriyle analiz edilmesidir. Sosyo-ekonomik statüyü etkileyen dokuz faktör belirlenmiştir. Bu faktörler; kadınlarda kişi başına düşen gelir (GDP), kadınlarda istihdam oranı, kadınlarda işgücüne katılım oranı, kadın okullaşma oranı (ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim), kadınlarda ortalama yaşam beklentisi, politik katılım oranı ve kadınlarda insani kalkınma endeksi (HDI) şeklindedir. Yapılan analizde ÇKKV metotlarından Entropi ve ARAS yöntemleri kullanılmıştır. Uygulamada OECD üyesi ülkelerin 2010-2017 arası döneme ait verileri kullanılmıştır. Çalışma 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde öncelikle iktisadi yaklaşımlarda kadın konusu ele alınmıştır. Sonrasında kadınların sosyo-ekonomik statüsü; ekonomik, sosyal ve politik faktörler olmak üzere üç başlık altında incelenmiştir. İkinci bölüm ise literatür taraması ve metodolojiden oluşmaktadır. Literatür taraması kadınların sosyo-ekonomik statüsünü etkileyen faktörleri içeren literatür ve kadın ve ÇKKV yöntemlerini içeren literatür olmak üzere iki başlık altında yapılmıştır. Metodoloji bölümünde ise ÇKKV yöntemleri ile ilgili bilgi verilerek uygulamada kullanılan Entropi ve ARAS yöntemleri aşamalarıyla birlikte açıklanmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise yapılan uygulama sonucu elde edilen bulgular yer almaktadır. Öncelikle Entropi yöntemi ile kriter ağırlıkları belirlenmiş, sonrasında ARAS yöntemi ile bu kriter ağırlıkları kullanılarak OECD ülkeleri arasında bir sıralama elde edilmiştir. Kriter ağırlıkları sırasıyla; politik katılım oranı, GDP, okullaşma (ilköğretim ve ortaöğretim), istihdam oranı, işgücüne katılım oranı, yükseköğrenim okullaşma oranı, HDI ve ortalama yaşam beklentisi şeklindedir. Yapılan analiz sonucuna göre, kadınların sosyo-ekonomik statüsü açısından en iyi durumda olan ilk üç ülke sırasıyla Norveç, İzlanda ve İsveç olurken, kadın statüsü açısından Japonya ve Macaristan son iki sırada yer almıştır.

There are many studies on women that have been done to date. The purpose of this study; The analysis of the socio-economic status of women in OECD countries by multi-criteria decision-making (MCDM) methods. Nine factors that affect socioeconomic status have been identified. These factors are; per capita income (GDP) for women, employment rate for women, labor force participation rate for women, female schooling rate (primary education, secondary education, higher education), average life expectancy in women, the political participation rate for women and human development index (HDI). Entropy and ARAS methods were used in the analysis. The data of OECD member countries for the period 2010-2017 were used. The study consists of 3 parts. In the first chapter, the issue of women in economic approaches is dealt with. Then, the socio-economic status of women; It is examined under three headings as economic, social and political factors. The second part consists of a literature review and methodology. The literature review was carried out under two headings, the literature including the factors affecting the socio-economic status of women, and the literature that includes the women and the MCDM methods. In the methodology section, information about the MCDM methods is given and the Entropy and ARAS methods used in the application are explained together with their steps. In the last part of the study, the findings obtained from the application are included. First of all, criterion weights were determined by the entropy method, and then the ARAS method used these criterion weights to obtain a ranking among OECD countries. Criterion weights, respectively; political participation rate, GDP, schooling (primary and secondary education), employment rate, labor participation rate, higher education schooling rate, HDI and average life expectancy. According to the results of the analysis, the top three countries that are in the best condition in terms of women's socio-economic status are Norway, Iceland, and Sweden, while Japan and Hungary are in the last two places in terms of women's status.