Modern Türkiye'de ulusal kimlik, ideoloji ve eğitim: Köy Enstitüleri (1940-1954)

Abstract

Tezimizde modernleşme çabasında olan Türkiye’nin modernleşmeyi köye götürmek için eğitimin bir araç olarak kullanılmasını sağlayan Köy Enstitüleri incelenmiştir. Modernleşme çabaları 18. Yüzyılın sonlarından itibaren başlanmış olsa da bu istendik düzeyde gerçekleştirilememiştir. Bunun en önemli nedeni, modernleşmenin yukarıdan devrimlerle gerçekleştirilen uygulamayla sağlanmaya çalışılmasıdır. Dolayısıyla, halkta karşılık bulamamış uygulamalar modernleşme için yeterli olmamıştır. II. Meşrutiyet döneminden itibaren ideolojinin toplumu dönüştürücü etkisinin, eğitin kurumları aracılığıyla istendik şekilde inşa edilmeye çalışılan bir toplumsal düzen arayışına girilmiştir. Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte ulusal kimlik inşasında en belirleyici kurum eğitim olarak görülmüştür. Bu nedenle, cumhuriyeti kuranlar ve Mustafa Kemal Atatürk, eğitime oldukça önem vermiştir. Ancak, halkın çoğunluğunun köylerde yaşamasından dolayı, ulusal kimliğin inşasının köylerde gerçekleştirilmesi için yeterli yapı olmadığı gibi köyde görev alacak öğretmenlerin sayısı da yetersiz kalmıştır. Bu durum, köye öğretmen yetiştirmenin ele alınması zorunluluğunu doğurmuştur. Gerekli verimin alınamadığı uygulamalardan sonra Köy Eğitmen Kursları ve sonrasında açılan Köy Öğretmen Okullarının birleştirilmesiyle kurulmuş olan Köy Enstitüleri II. Dünya Savaşı yıllarında ülkemizin köy öğretmeni açığını önemli oranda gidermeyi amaçlamıştır. II. Dünya Savaşı’nın ardından değişen uluslararası dinamikler ve yurdumuzda gerçekleştirilen çok partili siyasal hayata geçişin etkisiyle Köy Enstitüleri etkisini yitirmiş ve neticede 1954 yılında kapatılmıştır. İş içinde eğitim ilkesiyle karma eğitimin yapıldığı Köy Enstitüleri faaliyet gösterdiği 1940-1954 yılları arasında köyün kalkınması, köy halkının modernleşmesi ve ulusal kimliği içselleştirmiş bireylerin yetiştirilerek cumhuriyet değerlerini taşıyan bireylerin yetiştirilmesine katkı sunmuştur.

In our thesis, Village Institutes, which enable the use of education as a tool to bring modernization to the villages in Turkey, which is striving for modernization, were examined. Even though modernization efforts started at the end of the 18th century, this could not be achieved at the desired level. The most important reason for this is that modernization is tried to be achieved through revolutions from above. Therefore, practices that did not find a response among the public were not sufficient for modernization. II. Since the Constitutional Monarchy period, a search has been made for a social order in which the transforming effect of ideology on society is attempted to be built in the desired way through educational institutions. With the establishment of the Republic, education was seen as the most decisive institution in the construction of national identity. For this reason, the founders of the republic and Mustafa Kemal Atatürk gave great importance to education. However, since the majority of the people live in villages, there are not enough structures for the construction of national identity in the villages, and the number of teachers to work in the villages is also insufficient. This situation has led to the necessity of considering training teachers for the village. Village Institutes II, which were established by merging the Village Instructor Courses and the Village Teacher Training Schools opened after the practices where the required efficiency could not be obtained. It aimed to significantly eliminate the shortage of village teachers in our country during the World War II. II. Due to the changing international dynamics after World War II and the transition to multi-party political life in our country, Village Institutes lost their influence and were eventually closed in 1954. Village Institutes, where co-education was carried out with the principle of on-the-job training, contributed to the development of the village, the modernization of the village people, and the raising of individuals who internalized the national identity and carried the values of the republic between the years 1940 and 1954 when they operated.