İslam öncesi dönemde Türklerle Çinliler arasında casusluk faaliyetleri (Hunlar örneği)

Abstract

Orta Asya'da ilk dönem Türk devletleri ile Çin Hanedanlığı uzun süreler sınır komşusu olarak yaşamışlardır. Hunlardan başlayarak Göktürkler ve Uygurlar da dâhil olmak üzere dönemin Türk devletleri, yerleşik bir tarım toplumu olan Çin'den ihtiyacı olan malzemeleri temin etmek amacıyla zaman zaman bu ülkeye yağma hareketlerinde bulunmuşlardır. Türkler, zamanla Orta Asya'da güçlenmiş ve Çin için önemli bir rakip olmuştur. Çin yönetimi bu güçlü rakip ile savaşarak baş edilemeyeceği kanaatine vardığında farklı yöntemlere başvurarak bu durumdan kurtulmanın çarelerini aramaya başlamıştır. Türkleri önce yıpratma, sonrada dağıtıp parçalama yoluna gidilmiştir Çin İmparatorları Hun ülkesine gönderdiği prenses, seyyah, din adamı, tüccar, hekim ve elçi vb. kılıklarındaki özel görevli casuslar vasıtasıyla yoğun bir istihbarat faaliyetlerine girişmişlerdir. Hunların da Çinliler kadar yoğun olmasa da benzer şekilde casusluk ve istihbarat faaliyetlerine önem verdikleri görülmektedir. Casusluk faaliyetleri insanlık tarihi boyunca her zaman var olmuştur. Dolayısıyla bu dönemde de gerek Çin Sarayı gerekse Hun Türkleri kendi adına çalışan casuslardan gelen istihbarata dair bilgilere göre dış diplomasilerine yön vermişlerdir. Bu dönemde iki toplum arasında yaşananlar değerlendirildiğinde Çinlilerin, Hun Türklerini önce iki parçaya böldüğü, sonrada ikiye ayırdığı bu parçaları birbirine karşı kışkırttığı görülmektedir. Bu sayede Çin hanedanlıları Hunların büyük fedakârlıklar ile kurdukları devleti casusluk ve istihbarat faaliyetlerini etkin kullanarak yine kendilerine yıktırmışlardır. Tüm bunları gerçekleştirme adına Hun topraklarında adeta cirit atan ve Türklerin her attığı adımı sıkı sıkıya takip eden Çinli casuslar önemli bir rol oynamıştır.In Central Asia, the first period Turkish states and the Chinese dynasty lived as their neighbors for a long time. Starting with the Gokturks and the Uighurs, the Turkish states of the period were occasionally plundering in order to procure the materials they needed from China, an established agricultural society. Over time, the Turks grew stronger in Central Asia and became an important competitor for China. When the Chinese administration decided that it could not be cope with the strong rival, it started to look for ways to get rid of it by applying different methods. Chinese emperors sent to the land of the Hun princess, traveler, cleric, merchant, physician and envoy and so on. they engaged in intense intelligence activities through special spy spies. The Huns, although not as intense as the Chinese, seem to attach importance to espionage and intelligence activities. Spying activities have existed throughout the history of humanity. Therefore, the Chinese Palace and the Hun Turks touched on their foreign diplomacy according to the information coming from the spies working on their behalf. When the events between the two communities are evaluated in this period, it is seen that the Chinese divided the Hun Turks into two parts and then provoked these parts against each other. In this way, the Huns founded the state with great troubles, spy and intelligence activities, effectively using them to destroy them again. In order to accomplish all of this, Chinese spies who have been javelin in the territory of the Hun and have followed the steps of the Turks have seen an important process.