Eti Maden borik asit ve boraks dehidrat atıklarının transparan (saydam) sır bünyelerinde kullanımı

Abstract

Balıkesir- Bandırma bölgesi Eti Maden İşletmelerin de işlenen bor; dünyada en önemli hammadde kaynaklarından biri olup seramik, cam, temizlik malzemeleri ve tarım alanları gibi sanayinin birçok dalında kullanılmaktadır. Borun başlıca cam sanayisinde ve %13’lük kısmının da seramik sektöründe tercih edildiği bilinmektedir. Seramik sır ve çamur bünyelerinin oluşturulmasında bor hammaddesinin; üleksit, kolemanit, tinkal, borik asit, boraks ve boraks dekahidrat gibi birçok türü kullanılmaktadır. Seramik ve cam üretiminde kullanılan bor, bağlayıcılığı ve ergiticiliği yüksek olduğundan akışkanlığı ve yüzey gerilimini düşürerek fiziksel ve kimyasal darbelere karşı direnç kazandırmaktadır. Günümüzde seramik sırlarının hazırlanmasında tercih edilen hammaddelerin maden rezervlerinin azalmasından nedeni ile seramik hammaddesi olarak kullanılabilecek fabrika atıklarının değerlendirilmesi önem kazanmıştır. Bu çalışmada da Eti Maden Bandırma bor ve asit fabrikası işletmesinden borik asit ve boraks temin edilmiştir. Üç farklı seramik çamur bünyesi üzerinde, ergitici olarak borik asit ve boraks kullanımı ile 1000oC ve 1200oC sıcaklıklarda transparan (saydam) sır reçeteleri oluşturulmuştur. Denemeler sonucunda seçilen transparan (saydam) sır reçetelerine % 3-5-7 gr bakır oksit, kobalt oksit, mangan oksit ve demir oksit ilave edilerek renkli sır bileşenleri elde edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, sanatsal seramik çalışmalarda kullanımı açısından denemeler yapılmış ve olumlu sonuçların borik asit ve boraks transparan (saydam) sır bünyelerinde kullanılabileceği görülmüştür.

Boron processed in Balıkesir- Bandırma region Eti Maden Enterprises is one of the most important raw material sources in the world and it is used in many branches of industry such as ceramics, glass, cleaning materials and agricultural areas. It is known that boron is preferred mainly in the glass industry and in the ceramic industry around %13. In the formation of ceramic glaze and mud bodies; many types of boron raw material such as ulexite, colemanite, tincal, boric acid, borax and borax decahydrate are used. Boron, which is used in the production of ceramics and glass, provides resistance against physical and chemical impacts by reducing its fluidity and surface tension, since its binding and fusing are high. Due to the decrease in the mineral reserves of the raw materials preferred in the preparation of ceramic glazes, the reevaluation of factory wastes that can be used as ceramic raw materials has gained importance. In this study, boric acid and borax were obtained from Eti Maden Bandırma boron and acid factory. Transparent glaze recipes were created at 1000oC and 1200oC temperatures by using boric acid and borax as melters on three different ceramic mud bodies. Color glaze components were obtained by adding %3-5-7 g of copper oxide, cobalt oxide, manganese oxide and iron oxide to the transparent glaze recipes selected as a result of the trials. As a result of the research, experiments were made in terms of its use in artistic ceramic works and it was seen that positive results could be used in boric acid and borax transparent glaze bodies.