İnsani kalkınma ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Ekonomik kalkınma yazımlarında insan merkezli kalkınma ve insani kalkınma giderek artan bir biçimde önemi artan ve gerek ekonomik gerekse siyasi çevrelerce çokça tartışılan ve önemsenen bir konu olarak görülmektedir. Bu nedenle çalışmada, insani kalkınma endeksi (HDI), insani kalkınma endeksinin alt bileşenleri ve insani kalkınmanın kavramsal çerçevesi incelenmiştir. Özellikle, Türkiye’de HDI ve O’nun alt bileşenleri ele alınmıştır. Diğer yandan, Türkiye’de 1998-2014 dönemi için insani kalkınma ve ekonomik büyüme ilişkisi test edilmiştir. Söz konusu analiz En Küçük Kareler Yöntemi (EKKY)kullanılarak yapılmıştır. Analiz sonucuna göre, Türkiye’de insani kalkınma ve ekonomik büyüme arasında istatiksel olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki saptanmıştır. Bu çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, insani kalkınma ve kavramsal çerçevesi üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda, insani kalkınma kavramı ve insani kalkınmanın önemi, insani kalkınmanın tarihsel gelişimi, insani kalkınma endeksi ve söz konusu endeksin temel boyutları ile bunların hesaplama yöntemleri üzerinde durulmuştur. Bu bölümün son kısmında, teorik olarak insani kalkınma ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiden bahsedilecektir. İkinci bölümde, Türkiye’de insani kalkınma konusu ele alınmıştır. Bu kapsamda, ilk olarak, Türkiye’de insani kalkınmanın tarihsel gelişimi ve aynı zamanda Türkiye’nin insani kalkınma seviyesinin genel durumu incelenmiştir. Bu bölümde, son olarak Türkiye’de insani kalkınma kapsamında istatistiki verilerden yararlanmak suretiyle bir değerlendirme yapılmıştır. Üçüncü ve son bölümde, Türkiye’de insani kalkınma ve ekonomik büyüme ilişkisi ekonometrik bir model çerçevesinde ampirik olarak incelenmiş ve çalışmanın sonucuna göre öneri sunulmuştur.

The human centered development and human development have received considerable attention in the economic development literature, and have become one of the most debated topics among policy makers. This is mainly due to the fact that human development has been argued to be one of the most important driving forces of economic development. In the line of this reasoning, in this study, we have analyzedthe human development index (HDI) and its components, and we identify the conceptual framework of human development. Specifically, we examine the HDI and its components in the context of Turkey. Thus, we study the human development –economic growth nexus in Turkey over the period of 1998-2014. To do so, we have employedOrdinary Least Squares (OLS) estimation method. The results imply that there is a statistically significantly positive relationship between human development and economic growth in Turkey. This dissertation can be divided into 3 sections. Particularly, in the first section of this study, we introduce the concept of human development and human development index and it’s components. We also emphasize the importance of human development and its historical development. On the other hand, this section provides the calculation methodology of HDI and its components. The theoretical background of human development –economic growth nexus is summarized in this section. In Section 2, we discuss human development in the context of Turkey. Specifically, wehave examinedthe historical background of human development in Turkey and general level of human development in Turkey.We also evaluate the developmentsregarding human development in Turkey. Finally, in the last section,we empirically analyze the relationshipbetween human development and economic growth and discuss the policy recommendations.