İstanbul Esenler’de (Çifte Havuzlar-Havaalanı-Turgut Reis mahallelerinde) kentsel dönüşüm projelerinin sosyal ve mekansal yansımaları

Abstract

İstanbul, 1950’li yıllardan günümüze kadar olan süreçte yoğun bir göç almıştır. Bu göç ile birlikte kentte kaçak yapılar ortaya çıkmış ve yeni gecekondu mahalleleri meydana gelmiştir. 17 binden fazla insanın ölümüne yol açan 1999 Gölcük Depremi, çağdaş şehirleşme anlayışının uygulanması ihtiyacını ortaya çıkmıştır. 2012 yılında kabul edilen 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun, kentsel dönüşüm faaliyetlerine hız kazandırmıştır. İstanbul'un Esenler İlçesi'nin beş farklı mahallesinde yürütülen kentsel dönüşüm projelerinin dördünde, bu kanun temel dayanak olarak gösterilmiştir. Yapılan bu çalışmada İstanbul'un Esenler İlçesi'nin Çifte Havuzlar, Havaalanı ve Turgut Reis mahallelerinde yapılan kentsel dönüşüm projeleri ele alınmıştır. Esenler ilçesindeki binaların büyük bir çoğunluğu kaçak olarak yapılmış ve ömrünü doldurmuş binalardan oluşmuştur. Bu durum kentsel dönüşümden etkilenen halkın çoğunluğu tarafından kentsel dönüşüm ile konutlarının yenilenmesini istemelerine sebep olmuştur. Mahalle sakinleri aynı mahallelere yeni yapılacak yeni konutlarda yaşamak istemektedir. Bu istek mahalle kültürünün ve bir arada yaşama isteğinin önemini ortaya çıkarmaktadır. Ancak ankete katılanların % 45’i hak kaybı yaşayacağı endişesi de taşımaktadır. Bu endişelerin oluşmasının birçok farklı neden vardır. Kentsel dönüşüm bilgilendirme toplantıları istenilen düzeyde etki sağlayamadığından ankete katılanları % 80’i yeniden bilgi almayı istemektedir. Esenler’ de kentsel dönüşüm projelerinin yürütülmesinde başlıca yer alan aktör kamu sektörüdür. TOKİ’nin yapmış olduğu yapılar üzerine çeşitli tartışmalar yürütülmektedir. Turgut Reis Mahallesi’nde tamamlanan kentsel dönüşüm projesi mahalle sakinlerinin sadece % 33’ünün beklentilerini karşılamıştır. Bu sonuç bize kentsel dönüşüm projelerinde sosyal ve kültürel değerlerin göz ardı edildiğini ortaya çıkarmaktadır.Istanbul has intensely allowed immigrants since 1950s. There fore, unlicensed construction sand new shantytowns have emergedduring the period. The 1999 Gölcük earthquake which was killed above 17,000 people, revealed a need of contemporary urban planning understanding. In 2012, The Law No. 6306 on the Transformation of Areas Under Disaster Risk accelerated the urban transformation. In Istanbul’s Esenler District, five neighborhoods have urban transformation projects, and this law showed as a basic foundation in four of them. Inthisstudy, it was examined urban transformations whichareapplying in Çifte Havuzlar, Havaalanı and Turgut Reis neighborhoods in Esenler. Social and spatial changes caused orwill be cause by urban transformations in the neighborhoods was interpreted with a geographic perspective by doing field studies and collecting data from the neighborhoods. Big majority of bulildings in Esenler county have done illegal and formationed from buildings wich was completed life span. This state has couse to people’s want to renew their buildings. Besides people of quarter district have wanted live in the same neighborhoods for their new buildings’s place. Neighborhood’s culture and want of all together life’s importance exposes. However % 45 of add to questionnaire worry about to loss deserve. There are lots of different causes from this worry originate. The urban transformatioon information meeting have’nt supplyed efective expectation level. Because % 80 of add to questionnaire want to take information again. The public sector is more important at the execute of urban transformation project at Esenler. There are some discussions execute onto buildings wich made by TOKİ. Completed urban transformation Project had been needed expectation % 33 of urban people. This result exposes to us which the social and cultural worth considered at the urban transformation project at Turgut Reis neighborhood.