İlk Tunç Çağı'nda Malatya-Elazığ bölgesi mimarisi

Abstract

Bugüne kadar Doğu Anadolu'da Tarih Öncesi Dönem ile ilgili yapılan çalışmalar, daha çok bölge arkeolojisinin kronoloji sorunları üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu nedenle arka planda kalan bölge yerleşmelerinin İlk Tunç Çağı mimari özellikleri, "İlk Tunç Çağı'nda Malatya-Elazığ Bölgesi Mimarisi" başlıklı yüksek lisans teziyle ortaya konulmaktadır. Malatya-Elazığ Bölgesi'nin seçilmesinin nedeni ise bölgenin, Keban Barajı (1968-1975) ve bunun devamında gelen Karakaya Barajı (1978-1987) nedeniyle yapılan kurtarma kazıları sayesinde, Doğu Anadolu Bölgesi'nin en çok araştırılan kesimi olmasıdır. Ayrıca bölgede Arslantepe gibi çok uzun yıllardır kazılan ve İlk Tunç Çağı mimarisi için yeni ve önemli bilgiler sunan bir yerleşme de yer almaktadır. Bölgede görülen yerleşim yapısı, hem Anadolu hem de çağdaşı olan çevre bölgeler açısından çok önemlidir. Diğer önemli bir nokta ise mimarideki şekil ve inşa anlayışıdır. Bölgede yerel mimari tarz ve kuzeyden gelen göçebe insanlara ait farklı mimari unsurların birlikte görülmesi, dikkat çekici noktalardan biridir. Bunun yanı sıra yerleşmelerde dönem içinde yaşanan mimari farklılıkların kültürel değişimle ilişkisi net bir şekilde ön plana çıkmıştır. Ayrıca Transkafkasya ve çevre bölgelerdeki yerleşmeler ile karşılaştırmalar yapılarak mimari anlayıştaki farklılıklar ve benzerlikler ortaya konulmuştur. Böylelikle bölge mimarisinin Doğu Anadolu ve çevre bölgeler içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Studies on the prehistory of Eastern Anatolia have mostly concentrated on the chronological problems until recently. Therefore, Early Bronze Age architectural features of the settlements in the region are presented as a master thesis under the title of "Malatya-Elazığ Region Architecture in the Early Bronze Age". Malatya-Elazığ has been chosen since the region is the most researched in Eastern Anatolia through rescue excavations, due to the constructions of Keban (1968-1975) and Karakaya (1978-1987) dams. In addition to that, Arslantepe excavations offer new and important information for the Early Bronze Age architecture. The settlement structure of the region is very important for both Anatolia and contemporary neighbouring regions. Another important point is the understanding of form and construction in architecture. The local architectural style in the region and the different architectural elements which belong to the nomadic people immigrated from the north are one of the highlights. In addition to this, the relationship between the architectural differences and the cultural change in the settlements has appeared clearly. Finally, the differences and similarities in architectural understanding vehave been determined by comparing the settlements in Transcaucasia and surrounding regions.Thus, the aim of the study is to determine the position of the regional architecture in Eastern Anatolia and the surrounding regions within the time period.