Osmanlı Çileği Islahı-2

Abstract

Dünya' da çilek yetiştiriciliğinin son elli yılda hızlı artışı, yetiştiriciliğinin çok eskiye dayanması ve adaptasyon yeteneğinin yüksek olması tarım yapılabilen her alanda çilek yetiştiriciliğini mümkün kılmaktadır. Dünya'da çilek yetiştiriciliğinin artmasıyla birlikte, yeni çeşitlerin geliştirilmesi için ıslah çalışmaları da o oranda artış göstermiştir. Islah çalışmalarında adaptasyon genlerini taşımaları bakımından yerli çeşitler önem kazanmaktadır. Ülkemizde çilek yetiştiriciliği başladığı günden itibaren esas amaç kaliteli ve erkenci çeşit yetiştirerek iç ve dış pazarda söz sahibi olmaktır. Yerli çeşitlerimizde üstün aroma özelliklerinin aksine verim düşüklüğü, meyve eti yumuşaklığı, meyve iriliklerinin küçük olması karlı bir yetiştiriciliğe imkan vermemektedir. Yabancı orijinli çilek çeşitleri ise erkenci ve çok verimli olmalarına rağmen aroma yönünden orta düzeydedir. Bu sebeplerden dolayı ülkemizde 1960'lı yıllardan bu yana yerli çeşitlerin ebeveyn olarak kullanıldığı ıslah çalışmaları yürütülmektedir. 2013-2018 yılları arasında yürütülen Osmanlı Çileği Islahı-1 doktora projesinde, kendine has üstün özellikleri bulunan 'Osmanlı' çileği ana ebeveyn, üç yerel ('Karaçilek', 'Tüylü', 'Deli') ve üç standart ('Kabarla', 'Sweet Ann' ve 'Sweet Charlie') çilek çeşidi tozlayıcı olarak kullanılarak F1 populasyonu oluşturulmuş ve 52 adet F1 genotipi seçilmiştir. Bu projede seçilen ümitvar F1 çilek genotiplerinin Bilecik ekolojisine adaptasyonunu belirlenmiş ve Tartılı derecelendirme kriterlerine göre en iyi 10 adet genotip seçilmiştir. Seçilen genotipler arasında ortalama meyve ağırlığı, meyve eni ve meyve boyu ile ticari çeşitlerle yarışabilecek genotipler tespit edilmiş (DA-88, DB-119) ve bunlar sofralık olarak, meyve boyu daha küçük olan DB-35, DT2-23, DK1-24 genotipleri ise sanayilik olarak değerlendirilecektir.

The rapid increase in strawberry cultivation in the world in the last fifty years, the fact that its cultivation is very old, and its adaptation ability is high make it possible to grow strawberries in every agricultural field. With the increase in strawberry cultivation in the world, breeding studies for the development of new varieties have increased at that rate. Domestic varieties gain importance in breeding studies in terms of carrying adaptation genes. Since the start of strawberry cultivation in our country, the main purpose is to have a say in domestic and foreign markets by growing high quality and early varieties. Contrary to the superior aroma characteristics of our local varieties, low yield, softness of fruit flesh and small fruit size do not allow profitable cultivation. Strawberry varieties of foreign origin are early and very productive, but medium in terms of aroma. For these reasons, breeding studies in which indigenous varieties are used as parents have been carried out in our country since the 1960s. In the Osmanli Strawberry Breeding-1 doctorate project carried out between 2013 and 2018, the F1 population was created using the 'Osmanli' strawberry as the parent, three local ('Karaçilek', 'Tüylü', 'Deli') and three standard strawberry varieties ('Kabarla', 'Sweet Ann', 'Sweet Charlie') as pollinators, and 52 F1 genotypes were selected. The adaptation of the hopeful F1 strawberry genotypes selected in this project to Bilecik ecology was determined and the best 10 genotypes were selected according to the weighed grading criteria. Among the selected genotypes, average fruit weight, fruit width and fruit size and genotypes that can compete with commercial varieties have been identified (DA-88, DB-119) and these will be evaluated as table and genotypes with smaller fruit size DB-35, DT2-23, DK1-24 will be considered industrial.