Finans piyasalarında yatırımların değerlendirilmesinde Fintech ve yapay zekâ uygulamaları: Türkiye örneği

Abstract

Bankacılık ve finans sektöründe ürün gelişimine yönelik stratejik hedefler, küresel para piyasalarını şekillendiren ve bu sürece bağlı olarak yeni teknolojik gelişmeleri tetikleyen önemli unsurların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Fintek ve yapay zekâ uygulamaları, küresel para piyasalarının teknolojik olarak ortaya çıkardığı dönemsel ürünlerdir. Bu tür teknolojik gelişimlere uyum sağlanması ise, ülkelerin teknolojik altyapısına bağlı olarak bu ürünlerin uygulanmasını ve adaptasyon süreçlerini etkilemektedir. Bu süreçte, bankaların finansal teknoloji şirketleri ile ortak bir strateji çatısı altında bankaların uygulama programlama ara yüzleri gibi çeşitli altyapı hizmetlerini kullanmak suretiyle optimize edilip yeni ürünlerin ortaya çıkarılması sağlanabilir. Bu kapsamda çalışmamızda, Türkiye ekonomisinde finansal sistemde meydana son dönemde kullanımı yaygınlaşan Fintek ve yapay zekâ uygulamalarının ve bu kapsamda geliştirilen mobil bankacılık ve internet bankacılığı uygulamalarının ve işlem hacimlerinin yatırım kararlarına ve dolayısıyla bankacılık karlarına olan etkileri analiz edilecektir. Bu kapsamda bu çalışmada Türkiye ekonomisinde seçili mobil ve internet bankacılığı değişkenlerin bankaların aktif kârlılıkları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Aktif kârlılık oranları, mobil ve internet bancalığında sırasıyla finansal olmayan işlemler, para transferleri, işlem hacmi, kredi kartı işlem hacmi, döviz işlem hacmi ve yatırım fonları işlem hacmi verileri çeyrek dönem olarak 2013: Q1-2023: Q4 periyodu için ARDL sınır testi ile analiz edilmiştir. Çalışmanın analiz bulgularına göre ilgili bağımsız değişkenlerin bankacılık aktif rasyosu ile uzun dönemli eşbütünleşik oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Strategic goals for product development in the banking and finance sector lead to the emergence of important elements that shape global money markets and trigger new technological developments depending on this process. Fintech and artificial intelligence applications are periodic products created technologically by global money markets. Adaptation to such technological developments affects the application and adaptation processes of these products, depending on the technological infrastructure of the countries. In this process, banks can be optimized and new products can be created by using various infrastructure services such as application programming interfaces under a common strategy with financial technology companies. In this context, in this study, the effects of Fintech and artificial intelligence applications, which have recently become widespread in the financial system in the Turkish economy, and the mobile banking and internet banking applications and transaction volumes developed in this context on investment decisions and thus on banking profits will be analyzed. In this context, this study investigates the impact of selected mobile and internet banking variables on banks' return on assets in the Turkish economy. Return on assets ratios, non-financial transactions, money transfers, transaction volume, credit card transaction volume, foreign exchange transaction volume and mutual funds transaction volume data for mobile and internet banking are analyzed with ARDL bounds test for the quarterly period 2013:Q1-2023:Q4. According to the analysis findings of the study, it is concluded that the relevant independent variables are long-run cointegrated with the banking asset ratio.