Tüketicilerin çevreye duyarlı otomobil satın alma niyetleri ve yeşil bilginin düzenleyicilik etkisi

Abstract

Türkiye’de tüketicilerin, çevreye duyarlı otomobil kategorisindeki otomobillere ilgisi son yıllarda giderek artmaktadır. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği'nin 2024 yılı verilerine göre, Türkiye'de tam elektrikli araç satışlarında %51,7 oranında artış yaşanmıştır. Türkiye’de tüketicilerin, çevreye duyarlı otomobil satın almaya yönelik giderek artan ilgisini şekillendiren etkenlerin başında ise, tüketicilerin sahip oldukları çevresel değer, çevresel tutum ve çevre duyarlılığı konusunda sahip olunan bilgi düzeyi bakımından yeterince irdelenmediği belirlenmiştir. Bu sebeple bu çalışmanın amacı, tüketicilerin çevreye duyarlı otomobil satın alma niyetlerinin, sahip oldukları çevresel değerleri ve çevre yanlısı tutumları tarafından etkilenip etkilenmediğini ve tüketicilerin sahip olduğu yeşil bilgi düzeyinin düzenleyicilik etkisine sahip olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu değişkenlere ilişkin neden-sonuç ilişkilerinin test edilebilmesi amacıyla, Bilecik’te yaşayan 18 yaş ve üzeri tüketicilerin oluşturduğu ana kütleden kolayda örneklem yoluyla seçilmiş 408 katılımcının verileri kullanılarak basit doğrusal regresyon istatistiksel analizleri yapılmıştır. Elde edilen veriler, çevresel değerler, çevre yanlısı tutumlar ve yeşil bilgi düzeyinin çevreye duyarlı otomobil satın alma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur; dolayısıyla çevreci otomobil tercihinin, bireylerin çevreyle ilgili değer ve tutumlarıyla yakından ilişkili olduğu görülmüştür.In recent years, consumer interest in environmentally friendly vehicles has been steadily increasing in Turkey. According to the 2024 data from the Automotive Distributors and Mobility Association, there has been a 51.7% increase in the sales of fully electric vehicles in Turkey. However, the factors shaping consumers' growing interest in purchasing environmentally friendly vehicles, particularly regarding their environmental values, environmental attitudes, and the level of environmental awareness, have not been sufficiently explored. Therefore, the aim of this study is to examine whether consumers' intentions to purchase environmentally friendly vehicles are influenced by their environmental values and pro-environmental attitudes, and whether their level of green knowledge has a moderating effect. To test the cause-and-effect relationships among these variables, data from 408 participants, selected through a convenience sampling method from the population of consumers aged 18 and older in Bilecik, were used for simple linear regression statistical analysis. The results obtained indicate that environmental values, pro-environmental attitudes, and green knowledge have a significant impact on the intention to purchase environmentally friendly vehicles; thus, it has been revealed that the preference for environmentally friendly vehicles is closely related to individuals' environmental values and attitudes.