YARATICI TURİZM HALK KÜLTÜRÜ İLİŞKİSİ VE YERELİN POPÜLERLEŞMESİ

Abstract

Yaratıcı turizm (creative tourism), turistin farklı kültürleri tanıması, yöresel veya bölgesel kültürel değerleri keşfetmesi ve bazı kültürel pratikleri bizzat deneyimlemesine olanak sağlayan kültür, eğlence ve seyahati bir arada sunan yeni nesil bir turizm türü olarak tanımlanabilir. Yaratıcı turizmin en önemli özelliklerinden biri yereli turizm için bir çekim alanı hâline getirmiş olmasıdır. Turizmin hizmetine sunulan yerel kültürel ortamlar, doğal çevrenin, çeşitli geleneksel pratiklerin ve kültürel belleğin eş zamanlı olarak tüketilmesine olanak sağladığından temelde turizm sektörleri ile halk kültürünün kesiştiği alanlardır. Bu bağlamda yaratıcı turizm, kültür turizminden turistin mekânı tüketme şekli bakımından farklılıklar gösterir. Yenilik, farklılık, otantiklik ve deneyimin peşinde olan çağdaş turiste bunları aynı anda ve üstelik doğa ile iç içe bir ortamda sunan yerel, bu bakımdan yeni nesil postmodern turizmin yeni destinasyon ve çekim alanı hâline gelmiştir. Geleneksel kültür turizmi görme, izleme, seyretme etkinliklerini içerirken, yaratıcı turizm deneyimleme, aktif katılım ve öğrenmeye dayalıdır. Bu tür uygulamalarda önemli olan bahsi geçen ürün veya yaratımın bizzat deneyimlenmesi, yapım ve yaratım sürecini bizzat yaşayarak/öğrenerek otantiklik illüzyonunun verdiği hazzı hissedebilmektir. Bu bağlamda bir milletin veya yörenin karakteristik mutfak kültüründen, çeşitli geçiş ritüellerine, dinî pratiklerinden, el sanatlarına, sözlü anlatım ve geleneklerinden, doğa ile ilgili uygulamalarına kadar yani folk kültürünün otantikliğini ve kültürel mirasını yansıtan ve modern toplumlar için birer nostaljik anlam çerçevesi sunan her türlü ürün, mekân ve deneyimin özellikle bu çağda oldukça rağbet gördüğü/göreceği açıktır. Genel itibariyle bu çalışmada, içerisinde yaşanılan mekânın ve zamanın ötesine geçebilmek ve özellikle otantik ve mistik olan nostaljiyi bir anlığına da olsa deneyimleyebilmek ya da fiziksel manada “şimdi” ve “burada” bulunmanın salt gerçekliğinden kurtulup ütopikleştirilen geçmişin idealize edilen dünyasına bir pencere açabilmek amacıyla başvurulan “otantik” folklorik ürün ve pratiklerden yararlanarak halk kültürünün korumacı (preservationist) değil, yenilikçi (innovationalist) ve yaratıcı (creative) hamlelerle nasıl popülerleştirilebileceği eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Creative tourism can be defined as a new generation tourism type that offers travelling, entertainment and culture together and is also based on tourists recognizing different cultures, discovering local and regional values, experiencing cultural practices in person. The most important feature of creative tourism is its turning local / rural tourism into a tourist attraction. Local resources dedicated to tourism allows tourists to benefit from natural environment, various cultural activities and cultural memory simultaneously. This situation shows that there are various relations between different types of tourism and folk culture in several contexts. In this context, there are differences between cultural tourism and creative tourism in the form of consuming space. The local which offers modern tourists who go after innovation, diversity, authenticity and experience these local cultural settings simultaneously and also in touch with nature has, in this respect, become the latest destination and center of attraction of new generation of postmodern tourism. Although traditional cultural tourism includes seeing, monitoring and watching, creative tourism is based on experiencing, active participation and learning. The important thing in such activity is to be able to feel pleasure that rising from authenticity. In this context, the all contents which reflect the cultural heritage and authenticity of the locality and offer nostalgic framework of meaning is explicitly in demand especially in this era. In general, in this study, it is tried to be evaluated with a critical perspective that, how creative tourism sector popularizes the local by means of using folkloric products and practices which is referenced in order to go beyond the space and time, experience the authentic and mystical nostalgia even for a moment; or in order to open a window to the idealized world of utopianized past by escaping the only reality of being here and now.