Döngüsel ekonomi indikatörleri çerçevesinde Avrupa ülkelerinin ÇKKV yaklaşımları kullanılarak değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Avrupa ülkelerinin döngüsel ekonomi performanslarını karşılaştırmaktır. Döngüsel ekonomi, kaynakların verimli kullanımı, atıkların azaltılması, yeniden kullanım ve geri dönüşümü esas alan sürdürülebilir kalkınma modelidir. EUROSTAT verilerine dayanarak 27 Avrupa ülkesinin 2000–2023 dönemi ortalamalarıyla incelenmiştir. Analiz üç boyutta yürütülmüştür: üretim–tüketimde verimlilik ve çevresel etkiler, atıkların geri kazanımı ve ikincil hammadde kullanımı, rekabetçilik ve yenilikçilik. Ülkelerin sıralamaları CoCoSo, MABAC, MAIRCA ve Borda yöntemleriyle belirlenmiş, göstergeler eşit ağırlıklandırılmıştır. Bulgular, ülkeler arasında belirgin farklılıklar olduğunu göstermektedir. Almanya, İtalya ve Fransa lider ülkeler olurken Hollanda, İspanya ve Hırvatistan güçlü performans sergilemiştir. Estonya, Malta ve Lüksemburg ise en düşük performansa sahiptir. Batı Avrupa ülkeleri inovasyon ve verimlilikte öne çıkarken, Doğu ve küçük ülkeler atık yönetimi ve ikincil hammadde kullanımında geride kalmıştır.The aim of this study is to compare the circular economy performance of European countries. The circular economy is a sustainable development model based on the efficient use of resources, waste reduction, reuse, and recycling. Based on EUROSTAT data, the averages of 27 European countries for the period 2000–2023 were examined. The analysis was conducted in three dimensions: efficiency and environmental impact in production and consumption, waste recovery and use of secondary raw materials, competitiveness, and innovation. Country rankings were determined using the CoCoSo, MABAC, MAIRCA, and Borda methods, and the indicators were equally weighted. The findings reveal significant differences among countries. Germany, Italy, and France led the way, while the Netherlands, Spain, and Croatia exhibited strong performance. Estonia, Malta, and Luxembourg performed the least. Western European countries stood out in innovation and efficiency, while Eastern and smaller countries lagged behind in waste management and use of secondary raw materials.