Ticari açıklık, beşeri sermaye, yenilenebilir enerji ve GSYİH büyümesi arasındaki ilişkinin analizi

Abstract

Sanayi devrimi sonrasında ulusların refah düzeyini sürekli artırmak için ekonomik büyümeyi artırmanın yolları aranmıştır. Üretim ve tüketim faaliyetini sürekli artırmak için en önemli girdi kaynağı olarak da doğal kaynaklar özellikle de fosil yakıt tüketimi dünya çapında katlanarak artmıştır. Bugün gelinen noktada çevresel sorunları engellemek için alternatif enerji kaynaklarına yönelimin etkisiyle yenilenebilir enerji üretimi ve kullanımının etkileri araştırılmaktadır. Bununla birlikte toplumların refah artışında beşeri sermayenin önemi gittikçe artmaktadır. Buradan hareketle bu çalışmada yenilenebilir enerji kullanımı, beşeri sermaye ve bunlara ek olarak ticari açıklık değişkenlerinin Türkiye ve Avrupa Birliği içerisinde Kişi Başına Düşen Hasılanın artışına olumlu veya olumsuz etkileri 1990-2019 dönemini kapsayan yıllık veri seti ARDL eş bütünleşme testi ve Toda-Yamamoto Nedensellik Testleri ile araştırılmaktadır. Test bulgularına göre kısa ve uzun dönemde yenilenebilir enerji kullanımı ekonomik büyüme üzerinde Avrupa Birliği için negatif etki yaratırken, Türkiye’de anlamlı etkilere sahip değildir. Beşeri sermaye değişkeni ise Avrupa Birliği ülkelerinde kısa ve uzun dönemde pozitif etkiye sahipken Türkiye’de sadece kısa dönemde pozitif etki yaratmaktadır. Dışa açıklık ise Avrupa Birliği’nde kısa dönemde etkileri farklılaşırken, Türkiye’de kısa dönemde pozitif etkilere sahiptir. Bunun yanı sıra Toda-Yamamoto nedensellik testlerinde de söz konusu değişkenlerin kişi başına düşen hasıla değişkenine anlamlı nedensel etkileri Avrupa Birliği içerisinde beşerî sermaye ve ticari açıklık için tespit edilirken, Türkiye için tespit edilememiştir.After the industrial revolution, ways to increase economic growth have been sought to continuously increase the welfare level of nations. The consumption of natural resources, especially fossil fuels, has increased exponentially worldwide as the most important input source to continuously increase production and consumption activities. Today, the effects of renewable energy production and utilization are being investigated with the effect of turning to alternative energy sources to prevent environmental problems. In addition, the importance of human capital in the increase in the welfare of societies is increasing. Therefore, in this study, the positive or negative effects of renewable energy use, human capital and trade openness variables on the increase in GDP per capita in Turkey and the European Union are investigated with ARDL co-integration test and Toda-Yamamoto Causality Tests using annual data set covering the period 1990-2019. According to the test findings, renewable energy use has a negative effect on economic growth in the short and long run for the European Union, while it has no significant effect in Turkey. While the human capital variable has a positive effect in the short and long run in the European Union countries, it has a positive effect in Turkey only in the short run. While external openness has different effects in the short run in the European Union, it has positive effects in the short run in Turkey. In addition, Toda-Yamamoto causality tests show that the significant causal effects of these variables on the GDP per capita variable are found for human capital and trade openness in the European Union, but not for Turkey.