Vergi Kaçakçılığında Vergi Cezalarının Caydırıcılık Etkisi; Türkiye - Almanya Karşılaştırması

Abstract

Vergi Kaçakçılığında Vergi Cezalarının Caydırıcılık Etkisi: Türkiye-Almanya Karşılaştırması. Bu çalışmada, vergi kaçakçılığı fiillerinin tanımı, nedenleri ve mükellef tepkileri çerçevesinde, Türkiye’de 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde düzenlenen hapis ve idari yaptırımlar ile Almanya’da Vergi Kaçakçılığı Suçları (AO § 370-378) altındaki para, hapis ve ilave yaptırımlar incelenmiş; her iki ülkede uygulanan cezaların ağırlığı, orantılılığı ve infaz mekanizmalarının mükellef davranışları üzerindeki etkileri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Türkiye’de yüksek oranlı hapis cezalarına rağmen sık sık çıkarılan vergi afları, karmaşık mevzuat ve düşük vergi bilinci nedeniyle caydırıcılığın kısıtlı kaldığı; tahakkuk-tahsilat oranlarının azalış eğiliminde olduğu, kayıt dışı ekonominin %30–35 düzeyinde seyrettiği tespit edilmiştir. Buna karşın Almanya’da nadiren uygulanan vergi afları, etkin risk analizine dayalı denetim sistemleri, Elster gibi elektronik takip araçları ve toplumun genelinde yerleşmiş vergi ahlakı sayesinde hem vergisel uyumun yüksek olduğu hem de cezaların güçlü bir caydırıcı etki yarattığı anlaşılmaktadır. Buna göre, Türkiye’de vergi ceza rejiminin daha istikrarlı bir af politikasına, sadeleştirilmiş mevzuata ve vergi bilincini güçlendiren eğitim programlarına ihtiyaç duyduğu; Almanya modelinden öğrenilerek, hukuki düzenlemelerin toplumsal algıyla desteklenmesinin caydırıcılığı artıracağı vurgulanmıştırDeterrence Effect of Tax Penalties on Tax Evasion: A Turkey-Germany Comparison. In this study, within the framework of the definition, causes and taxpayer reactions of tax evasion acts, the prison and administrative sanctions regulated in Article 359 of the Tax Procedure Law No. 213 in Turkey and the fine, prison and additional sanctions under Tax Evasion Crimes (AO § 370-378) in Germany were examined; the severity of the penalties applied in both countries, their proportionality and the effects of the enforcement mechanisms on taxpayer behavior were comparatively evaluated. Despite the high rates of prison sentences in Turkey, the deterrence remained limited due to the frequently issued tax amnesties, complex legislation and low tax awareness; It has been determined that the accrual-collection ratios are decreasing and the informal economy is at the level of 30-35%. On the other hand, it is understood that in Germany, thanks to the rarely applied tax amnesties, effective risk analysis-based audit systems, electronic tracking tools such as Elster and the tax morality that is generally established in the society, both tax compliance is high and penalties create a strong deterrent effect. Accordingly, it has been emphasized that the tax penalty regime in Turkey needs a more stable amnesty policy,simplified legislation and educational programs that strengthen tax awareness; and that learning from the German model and supporting legal regulations with social perception will increase deterrence.